Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow Prezident Donald Trampyň çakylygy boýunça «Merkezi Aziýa + ABŞ» sammitine gatnaşmak üçin Amerikanyň Birleşen Ştatlaryna iş sapary bilen gitdi.
Ýatlap geçsek, döwlet Baştutanlary derejesindäki ilkinji sammit 2023-nji ýylyň 19-njy sentýabrynda Nýu-Ýorkda geçirilipdi. Oňa ABŞ-nyň Prezidenti Jo Baýden we Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň Liderleri gatnaşdylar. Bu Merkezi Aziýa – ABŞ formatynyň çäklerindäki şeýle derejedäki ilkinji duşuşyk boldy.
Nobatdaky sammit bolsa 2025-nji ýylyň 6-njy noýabrynda Waşingtonda geçiriljek ikinji ýokary derejeli duşuşyk bolar. Ol Merkezi Aziýa – ABŞ formatynyň döredilmeginiň 10 ýyllygyna bagyşlanar we ABŞ-nyň Prezidenti Donald Trampyň gatnaşmagynda geçer.
«Merkezi Aziýa – ABŞ» hyzmatdaşlyk formaty 2015-nji ýylda işläp başlady. Şondan bäri geçen döwürde ministrleriň yzygiderli duşuşyklary we dürli ugurlar boýunça iş toparlarynyň mejlisleri geçirildi.
Daşary işler ministrleri derejesindäki ilkinji sammit 2015-nji ýylyň 26-njy sentýabrynda BMG Baş Assambleýasynyň çäklerinde Nýu-Ýorkda geçirilipdi. Duşuşyga ABŞ-nyň Döwlet sekretary Jon Kerri we Merkezi Aziýa döwletleriniň bäşisiniň daşary işler ministrleri gatnaşdy.
2022-nji ýylda Merkezi Aziýa – ABŞ formatynyň işini utgaşdyrmak üçin Sekretariat döredildi. Esasy ara alyp maslahatlaşyş temalary howpsuzlyk, ykdysadyýet, energetika, ulag, howanyň üýtgemegi bilen bagly ýaramaz täsirleri azaltmak, şeýle hem beýleki meseleler bilen bagly boldy.
- Howpsuzlyk: terrorçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna, adam söwdasyna garşy göreş, Owganystandaky ýagdaýy durnuklaşdyrmak.
- Ykdysadyýet we maýa goýumlar: söwda geçelgelerini ösdürmek, esasy pudaklara (peýdaly gazylyp alynýan baýlyklar, energetika, oba hojalygy) amerikan maýa goýumlaryny çekmek. 2023-nji ýylda göni işewür gatnaşyklaryny ösdürmek üçin B5+1 işewür platformasy ýola goýuldy.
- Energetika we ulag: Bu ugurda dürli infrastruktura taslamalaryny durmuşa geçirmek, «ýaşyl» energetikany ösdürmäge üns berilýär.
- Howa we ekologiýa: howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, suw serişdelerini dolandyrmak, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ösdürmek boýunça hyzmatdaşlyk.
